Herdersmat

Herdersmat in het schaken 

Herdersmat wordt vaak uitgeprobeerd op beginnende schakers en is de meest voorkomende valstrik waar beginners intrappen. Het idee achter het herdersmat is om een niet oplettende tegenstander binnen 4 zetten mat te zetten. De onderstaande animatie laat zien hoe het herdersmat gaat.  De witte dame en loper vallen allebei de zwakke zwarte pion of f7 aan. Deze pion is zwak, omdat hij in de start positie alleen door de koning wordt verdedigd. Als de dame deze pion neemt is de koning aangevallen en kan niet meer weg, hij staat dus mat.

Herdersmat geschiedenis

Het Herdersmat is al heel oud. De eerste vermelding staat in een boek van Arthur Saul: Famous Game of Chess Play (het bekende schaakspel) uit 1640. In het boek staat: "The French call it Le Mat du Bergier, the Shepherds Mate, as implying, if Peasants would be Chesse-players, such a Mate might a man soone give them.", wat betekent: "De fransen noemen het herdersmat, wat wil zeggen, dat als boeren schaken, ze zo snel mat gezet kunnen worden." Het lijkt dat in dit oude boek de schrijver het Herdersmat en Gekkenmat door elkaar haalt. In het Frans wordt het Gekkenmat ook wel Le Mat de l'Écolier (sholieren mat) en in het Engels wordt dit nu Scholar's mate (leerlingen mat) genoemd.

Het herdersmat is een van de eerste openingen die wordt geleerd aan nieuwe schakers. De onderstaande foto uit 1858 laat een voorbeeld van deze lange traditie zien. Let ook eens op het bijzondere schaakbord, dat is namelijk een boek. Schaakspelen zijn soms verboden geweest en werden dan vermomd als een boek. Waarschijnlijk kunnen de stukken in het boek worden opgeborgen.

Herdersmat film (Le coup du berger; Herdersmat)

Schaak metaforen worden vaak gebruikt. Een mooi voorbeeld is een franse korte film uit 1956 Le coup du berger (Herdersmat) genaamd. Dit is een 28 minuten durende film over overspel. Een jonge vrouw bedriegd haar oudere echtgenoot. Als haar minnaar een nerts voor haar koopt, bedenken ze een verhaal hoe ze hieraan komt, om haar echtgenoot zand in de ogen te strooien. Een spannend verhaal speelt zich af waarin de geliefden en haar echtgenoot allerlei "tegenzetten" bedenken. De film eindigt als de bedrogen echtgenoot als een laatste meester zet tijdens het slot diner de nerts tevoorschijn haalt. De film is het begin van de franse New Wave beweging.